Op een maandagmiddag in november verzamelen wij in een bar die normaal ’s avonds en ’s nachts bemand wordt. Sopranos is een kersverse pianobar in het centrum van Amsterdam met een sfeervol, donker karakter en een beauty van een bar. Een mooie setting voor een vodka tasting dus. We gaan al proevend heel de wereld over en hebben een mooie variatie aan basisingrediënten.
Mark stelt het panel de vragen “Hoe zou je vodka omschrijven?” en “Welke gedachten krijg je bij deze spirit?” Oscar reageert snel: “Marketing”. Robbert nuanceert dit en zegt dat alles valt en staat met het basisingrediënt van de vodka. De smaak wordt bepaald door rogge, tarwe, aardappel, gerst of zelfs druif. Mark: “Vroeger draaide vodka erom het meest pure en heldere, en smaak- en reukloze distillaat te zijn. Niet voor niets was ‘It leaves you breathless’ de eerste marketingslogan van Smirnoff.” Marktleider Smirnoff stond jarenlang alleen aan de top en zorgde voor een neutrale ‘kick’ in cocktails. Smirnoff is nog steeds veruit de grootste, maar tientallen, al dan niet honderden vodka’s hebben inmiddels de markt overspoeld. Waarom is merk A drie keer zo duur als merk B? Wat doet marketing en wat berust op smaak en authenticiteit? Ook vandaag doen we hier weer een klein onderzoekje naar.
De meeste mensen kiezen vodkamerken vanwege de advertising. Toch beslaat in Amerika tweederde van de vodkamarkt ‘economy brands’ oftewel prijsvechters. Van de A-merken zijn de keuzes van de horecaondernemer vaak beïnvloed door advertising of het gevolg van ‘listing fees’ waarmee een distributeur in één klap zijn totale assortiment op de backbar heeft staan.
Algoed, vodka is dus veelal een marketingverhaal. Maar dit gaat niet altijd op. Niet alle vodka’s smaken volledig neutraal, en horeca en bartenders zijn niet altijd gevoelig voor marketing en listing fees. Werk aan de winkel dus, we hebben heel wat vodka’s te behandelen. Als we de vraag ‘welke vodka’s zou je kiezen voor in je bar?’ als uitgangspunt nemen, waar letten we dan op? Allereerst het land van herkomst en het basisingrediënt. Misschien nog belangrijker: de smaak, het karakter, de textuur, de kwaliteit.
SMIRNOFF
We starten met de vodka die al ruim vijftig jaar de grootste van de wereld is, een echte overlever dus. Smirnoff klinkt Russisch, zegt Rik terecht met een knipoog, en daar ligt ook zijn afkomst. Tegenwoordig wordt het overal ter wereld gemaakt. Als we Smirnoff proeven, ontdekken we een vodka die erg clean is, zoet op het palet met een stevige alcoholkick.
ERISTOFF
“De tweede vodka van vandaag lijkt geïnspireerd door Smirnoff”, vertelt Mark. Eristoff komt uit ‘het land van de wolf’, ofwel Georgië. Een zachte, neutrale vodka met iets minder bite dan zijn voorganger. Een goed mixbare Westerse-stijlvodka met een origineel recept dat stamt uit 1806.
ABSOLUT
Als Smirnoff het eerste grote wereldmerk vodka is, dan is Absolut zeker het eerste iconische vodkamerk. De modieuze vodka heeft naast zijn wereldwijde bekendheid en briljante marketing een historie die teruggaat naar Lars Olsson Smith in 1879. Deze man staat ook op elke fles. Iedere fles vodka en zijn ingrediënten komen uit de contreien van het dorpje Ahus in Zweden. Absolut smaakt helder en puur met het ‘zachte’ en de textuur van wintertarwe.
STOLICHNAYA
Stolichnaya of ‘Stoli’ is een typische Russische vodka. Rusland is de grootste vodkamarkt en steekt qua consumptie met kop en schouder boven de rest uit. Een voorbeeld: om de consumptie iets in te perken, besloot de regering in 1621 dat de maximale verkoopgrootte twaalf liter mocht zijn. Onder het motto ‘Better to think than drink’ hielden de tsaren en naar hun voorbeeld ook Stalin in de 20e eeuw hun volk onder de duim. Stoli is een vodka gedistilleerd uit tarwe (het graan van Rusland) met een beetje suiker toegevoegd. Een vodka met karakter, wel soepel en met een medium body met een anijsachtige zoetheid.
BELVEDERE
Belvedere is naar eigen zeggen de uitvinder van de luxecategorie vodka. Het was inderdaad de vodka die na Chopin vodka met een fles van matglas kwam. En de luxe komt vooral door het uitzonderlijke palet van rogge. Maar dan wel zacht, soepel, noterig en droog. Poolse vodka wordt van oudsher meer bij het eten en rustig gedronken, Russen daarentegen zijn meer van het ‘shooten’. En dat verschil merk je zeker in de smaak en textuur van de vodka’s. Belvedere heeft sinds kort ook een intensere vodka op de markt gebracht, verrassend ‘Belvedere Intense’ genaamd. Een stoere vodka met een krachtig karakter en een alcoholpercentage van vijftig procent.
FINLANDIA
Finlandia komt natuurlijk uit Finland, dat is niet zo moeilijk. Een tweede puntje is de graansoort waaruit de vodka gedistilleerd is, namelijk gerst. Deze soort is in regel minder vet dan tarwe, en geeft minder mondgevoel. Finlandia heeft de frisheid van het diepe natuurlijke mineraalwater. Darko geeft aan dat hij een zekere zuurheid proeft. Ook valt een dropachtig karakter op. Van een finish is bij deze duidelijke mixvodka niet echt sprake.
CHASE
Een nieuw basisingrediënt dient zich aan met de bejubelde Chase vodka: aardappel. Aardappel is voor vodka het meest kostbare basisingrediënt, maar dan heb je ook wat. De romige en volle vodka won in 2009 de felbegeerde titel ‘Beste vodka ter wereld’ in de competitie in San Francisco. Chase heeft een clean karakter, boterig en romig met zoete tonen en een textuur die je mond vastpakt.
GREY GOOSE
‘The best tasting vodka in the world’ is de pay-off waar Grey Goose al jaren vooral in Amerika fuore mee maakt. De Franse vodka wordt gedistilleerd uit tarwe uit Centraal-Frankrijk, wordt gemaakt met de expertise van Franse cognacdistillateurs, het mineraalwater uit Cognac, een mooie fles, briljante marketing en het is ook nog eens een goed gebalanceerde vodka. Een vodka die niet kan leunen op jarenlange historie heeft natuurlijk veel producteigenschappen nodig om te compenseren. Dat het tarwesoort verder gebruikt wordt voor Franse patisserie bijvoorbeeld. Grey Goose heeft een lange finish.
KETEL ONE
Nederlands eigen en succesvolle vodka gooit wereldwijd hoge ogen dankzij de smaak, de marketing, de traditie en de ‘personal selling’ van de familie Nolet. De neutrale spirit van tarwe wordt na distillatie in een ‘continious still’ nog in kleine schaal in een ketel gedistilleerd. Hier dankt het naast zijn naam ook zijn karakter aan.
PURE GREEN
Pure Green vodka speelt handig in op de trend van biologische producten met organic vodka. Een product van de makers van Cognac Ferrand die ook Citadel-gin maken. Een logische stap, omdat cognacdistilleerderijen zes maanden per jaar dicht zijn. Toch zonde van al de apparatuur en expertise. Een soepele, zachte en botanische vodka met tonen van groene appels en abrikoos. Een mooie, smaakvolle vodka.
BISHKEK
Karakter proeven we ook zeker bij vreemde eend Bishkek uit Kirzichie. Een krachtige vodka van tarwe met een rogge-achtig karakter en een bite. Een martini-style vodka, om puur of in een simpele cocktail gebaseerd op de eigen smaak te drinken. Deze vodka, vernoemd naar de hoofdstad van Kirchizie, blijft lang hangen.
CIROC
Op de valreep gaan we naar de vodka die veel stof deed opwaaien toen hij werd gelanceerd en nog steeds onderwerp van discussie is. Ciroc wordt namelijk gedistilleerd uit druiven. Een mix van Ugni Blanc-druiven en wijnalcohol uit Mozac. De term ‘snapfrost vodka’ betekent dat de druiven zo laat mogelijk in het seizoen worden geoogst, zodat de druiven vol suikers zitten en dan koud worden gefermenteerd. Een interessante vodka met een heel ander karakter, een neus van appel en peer, een pakkende textuur en citrustonen door het palet heen.
CAVALLI
Cavalli-vodka heeft duidelijk geen boodschap aan mensen die zeggen dat ‘bling’ passé is. Dit is duidelijk fashion en marketing. De fles geeft de luxe en glamour van de designer duidelijk weer. Daarnaast is Cavalli een aardige tarwevodka uit Italië, zacht en lichtzoet met een romige textuur. Uiteraard gemaakt met de bottleservicecultuur in vipruimtes in clubs in het achterhoofd, dus goed mixbaar.
Concluderend kunnen we zeggen dat het dus zeker de moeite loont om naar verschillen in smaak van vodka’s te kijken, los van de marketing en termen als premium en superpremium.
LOCATIE:
Sopranos Piano Bar
Paardenstraat 11-15
1017 CX Amsterdam
Sopranospianobar.nl
DEELNEMERS:
Tony Tjon-a-San (Feijoa), Robbert Negen (Feijoa), Mike Breuker (Sipped.tv), Rick de Groot (Cinéma), Oscar Steginga (Vesper), Thomas Forster, Dieter van Roy (Absintbar, Antwerpen), Kristof Burn (Cafe Theatre, Antwerpen), Arno Dobbels, Lilliyin Enderlee (NJOY!), Anthony Insunza Castro (NJOY), Geraldi Toatubun (Sopranos), Anthony Hilton (Skyybar) en Darko Spijkers (Skyybar).
LEVERANCIERS
Diageo Nederland, Bacardi Nederland, Pernod Ricard Nederland, International Marques, Moët Hennessy Nederland, ABND Drinks Company, Haromex, Anker Amsterdam Spirits, Bishkek Vodka, Van Den Heuvel.
TEKST: INGMAR VOERMAN
FOTOGRAFIE: GINO VAN MEENEN
.jpg)