Chefs uit Azië halen moeilijker: 'Toekomst Aziatische restaurants onzeker'

Aziatische koks - Toekomst Aziatische restaurants onzeker - Hoofdfoto

Chefs uit Azië halen moeilijker: 'Toekomst Aziatische restaurants onzeker'

Onlangs verviel het ‘wokakkoord’, een wet die regelde hoe Aziatische restaurants specialiteitenkoks uit China, Japan, India of andere Aziatisch landen naar Nederland konden halen. Met de nieuwe regeling per 1 juli 2024, vervalt deze uitzondering op de algemene arbeidsmigratieregels. Aziatische restaurants vrezen een kaalslag. “Kunnen we voldoende Aziatische chefs krijgen om te overleven?”

Tekst: Niels van Laatum

Sinds 1 juli zijn de functie-eisen voor Aziatische chefs gelijkgesteld met die van alle koks wereldwijd. Wil je als Aziatisch specialiteitenrestaurant een nieuwe chef, dan ben je verplicht eerst in Nederland, de EU of Zwitserland te zoeken. En dan komen voor de letter der wet dus ook onopgeleide koks in aanmerking, want het idee van de overheid is dat ‘de chef in drie tot zes maanden getraind kan worden tot Aziatische specialiteitenkok’.

Liping Lin is directeur van VCHO, de grootste brancheorganisatie voor Chinese-Aziatische horecaondernemers in Nederland. “Bij het idee om niet-Aziatische chefs op te leiden, zijn stelselmatig de functie-eisen buiten beeld gelaten. Op basis van een advies van het ministerie van SZW, waarvoor nooit ons advies of onze mening is gevraagd. Dat zou na de toeslagenaffaire wel moeten gebeuren. Zo kwam er een rapport waar wij nooit inzage in hebben gehad.”

Dit is dan ook een groot misverstand, zegt Bin Yu, onder andere eigenaar van de Japanse restaurantketen Mojo en voorzitter van VCHO. “Op korte termijn opleiden lukt niet, zeker niet binnen een halfjaar. In de Chinese opleiding heb je na drie jaar de basis, na zeven jaar ben je pas specialiteitenkok. Ook cultuur en de taal spelen mee.”

'We zijn overgeleverd aan de willekeur van ambtenaren'

‘Absurd voor ondernemers’

Op basis van de algemene functie-eisen die nu gelden, moeten ze bijvoorbeeld een pizzabakker in dienst nemen, legt Lin uit. “Als we er al een vinden. Of we moeten een Aziatische kok uit bijvoorbeeld Spanje benaderen. Die komt niet omdat zijn kinderen daar op school zitten, maar we zijn wél verplicht om het aantrekkelijk te maken om te komen. Die inspanning moeten we aantonen: een school regelen, onderdak verzorgen, et cetera. Dat is absurd voor een ondernemer, dat levert rechtszaken op en dat is ook al gebeurd. We zijn overgeleverd aan de willekeur van ambtenaren.”

*De tekst gaat verder onder de foto

Aziatische chefs - De stand van VCHO 1
De stand van VCHO in het Aziatisch Paviljoen op Horecava 2024

Kikker in pan met heet water

Bin Yu kwam op dertienjarige leeftijd vanuit China naar Nederland. Als ondernemer werkte hij zich via Chinees-Indische- en wokrestaurants naar een Japanse keten en Koreaans barbecuerestaurant.

De nieuwe wet is in zijn ogen niet werkbaar. “Toen in 2022 werd aangekondigd dat de regeling zou stoppen, konden we nog koks uit China halen, vooruitlopend op wat er ging gebeuren. Maar je weet nooit hoe het loopt, soms krijgen ze heimwee, willen ze terug of stappen ze over naar een collega. Ondernemers staat het water nu nog niet aan de lippen, maar het zal moeilijk worden. Over een of twee jaar kan dat anders zijn. Iedereen maakt zich zorgen.”

Liping Lin: “Het is als de kikker in de pan met water. Langzaam gaat de temperatuur omhoog, je voelt nu nog weinig, maar als je het voelt is het te laat. Uiteindelijk is het de vraag of we voldoende Aziatische chefs kunnen krijgen om te overleven.”

*De tekst gaat verder onder het grijze kader

Nieuwe wet na 'wokakkoord'

De in 2014 ingevoerde regeling, waarmee het voor Aziatische restaurants gemakkelijker werd om gekwalificeerde koks uit landen van buiten Europa in dienst te nemen, geldt niet meer. Al in 2022 stopte de overheid de regeling vanwege ‘misstanden’ in de sector en gold er een overgangsregeling.

Per 1 juli 2024 kunnen Aziatische koks hier nog steeds werken, is het officiële bericht. Restaurants moeten dan een tewerkstellingsvergunning of een gecombineerde vergunning verblijf en arbeid (GVVA) aanvragen. Maar eerst zijn Aziatische restaurants verplicht om zich in te zetten om een geschikte kandidaat binnen Nederland of Europa te vinden. Het UWV controleert dit met een arbeidsmarkttoets.

‘Ze komen niet alleen voor het geld’

Het wok-akkoord bood de mogelijkheid om chefs naar Nederland te krijgen, maar daar moesten restaurants wel iets tegenover stellen, zoals opleidingen en andere voorwaarden. “We kunnen nog steeds koks laten komen”, legt Lin uit. “Alleen de procedure is langer en er staan geen voorwaarden tegenover. We hebben moeite met de manier waarop de regeling is opgezegd op basis van vermoedens van misstanden uit bronnen van de arbeidsinspectie. Elke sector heeft misstanden en we ontkennen ook niet dat die er zijn. Maar door die paar rotte appels heeft de hele branche nu last.”

Lin benadrukt: “Als het de overheid om een rem op immigratie te doen is, is het jammer dat wij daarvoor misbruikt worden, omdat Aziatische nieuwkomers juist hard werken en studeren. De sector creëert werkgelegenheid en dan word je zo hard bestraft. Het is niet per se onze bedoeling dat koks blijven. Velen gaan na vier jaar terug naar Japan of China, eventueel met een Europese ervaring rijker. Ze komen niet alleen voor het geld, want hun landen worden steeds welvarender.”

'Het is sneu als we straks geen enkele chef uit Azië meer hebben'

Vissen in dezelfde vijver

Volgens Yu en Lin is het belangrijker dan ooit om Aziatische chefs in je restaurant te hebben. “De Chinese keuken is nu veel origineler dan vroeger”, zegt Yu. “Mensen durven ook andere dingen te proeven. Het is sneu als we straks geen enkele chef uit Azië meer hebben. Het Chinees-Indisch restaurant is immaterieel erfgoed. Zonde als dat verdwijnt.”

Lin: “Aziatische chefs vormen ons DNA, ze maken het verschil voor culinaire ervaringen bij authentieke restaurants. De gast wil van keuken tot bediening de Aziatische beleving.” Dat beaamt Yu: “Aziatisch eten is meer en meer trendy, met steeds meer innovatieve concepten. Maar zonder chefs wordt het een probleem, voor kleine tot middelgrote zaken. We vissen nu allemaal in dezelfde vijver. Meer concurrentie om chefs, daar zal het naartoe gaan. Zeven dagen per week open kan straks ook niet meer, dat zie je nu al bij andere restaurants.”

*De tekst gaat verder onder de foto

Aziatische chefs - Mojo
Een tafel vol sushi bij restaurant Mojo

Strijden voor de toekomst

“Onze toekomst is nu zeer onzeker”, besluit Lin. “Dat nemen we de overheid kwalijk. Ondernemers durven geen nieuwe zaak te openen of uit te breiden. Dus blijf je doen wat je doet, Maar wat als de chef ziek wordt of terug naar Azië gaat? De overheid moet juist een gezond klimaat creëren voor ondernemers, zodat ze ook vooruit kunnen plannen, anders staan we stil. Dus daar vechten we voor.”

Yu is net zo strijdbaar, maar ook pragmatisch. Zijn tip voor andere Aziatische ondernemers: “Ga met de tijd mee. Investeer in een geavanceerde kook- of snijmachine, als het met handwerk niet meer lukt. Of maak een kleinere menukaart.”

Artikel delen