Gen Z herschrijft de regels op de werkvloer: hoe ga je hiermee om?

Ziekmelden bij mooi weer, liever niet werken in het weekend, weglopen bij feedback, maar wel een hoog loon eisen bij de sollicitatie. Voor veel horecaondernemers is dit gedrag van jonge medewerkers de nieuwe realiteit. Gek worden ze van die ‘ze-doen-maar-waar-ze-zin-in-hebben-mentaliteit’. En vaak volgt de vraag: hoe ver moet je meebewegen om toch je roosters te kunnen vullen?

Managen is complexer

Eerst wat cijfers: 70% van de horecaondernemers kampt in 2025 nog steeds met een (groot) personeelstekort. Ruim 63% van het personeel werkt flexibel, waarvan 44% als oproepkracht (bron: CBS). Horecaondernemers zijn voor hun bedrijfsvoering afhankelijk van jongeren, dat is niets nieuws, maar het managen ervan wordt steeds complexer. “Het arbeidsethos van Gen Z dwingt me onze flexpool dubbel zo groot te maken”, zegt horecaondernemer Rossana Carrieri, eigenaar van De Basiliek, Pazze Pizze en een cateringbedrijf in Den Haag, over een situatie die horecabreed leeft.

Onveilige werksituatie

Ook Carrieri doet er veel aan om personeel te werven en het werken in haar zaken aantrekkelijk te maken voor jongeren. Flexibele uren, af en toe een weekenddag vrij, een maaltijd en een goed loon aanbieden was tot voor kort voldoende. Hoe anders is dat nu, verzucht ze. “Tijdens het sollicitatiegesprek komt er niet alleen een enorme salariseis op tafel, ook wordt er aangegeven dat er liever niet op zaterdagavond wordt gewerkt. Wat doe je dan als je allang blij bent dat er iemand solliciteert? Ze zetten je met je rug tegen de muur.”

Dubbele flexpool nodig

Tamara Ravenstijn en Maarten Hinloopen van de Grote Markt Groep zien de situatie die Carrieri schetst ook, maar hebben een andere positie. Eigenaar Hinlooopen is met negen horecabedrijven op en rond de Grote Markt in Den Haag en een strandpaviljoen (Zuid), een grote speler in de markt. “Hier in de Boterwaag bijvoorbeeld is het altijd druk. We organiseren veel (live) events. Dat trekt: jongeren willen hier graag werken. Ons personeelstekort is niet nijpend.”

Maar ook wij hebben een veel groter team nodig om de roosters voor alle zaken te kunnen vullen, dan een paar jaar geleden, geeft mede-directielid Ravenstijn aan. “En dat is inderdaad terug te voeren op het arbeidsethos van jongeren. Ook ik erger me blauw aan de last-minute ziekmeldingen terwijl je Insta of TikTok maar hoeft te openen om te weten dat die melding niet klopt.”

Ravenstijn stuurt een pool van 250 medewerkers in de winter en 300 in de zomer aan. “Je moet het professioneel aanpakken. Regelmatig het gesprek aangaan en alles goed documenteren.” Maar daarnaast, benadrukt ze, “kiezen we er als team vooral voor ons personeel te motiveren en te stimuleren, met als doel te investeren in een positieve en duurzame arbeidsrelatie. En gelukkig lukt dat vaak ook.” Als voorbeelden noemt ze: goed verzorgde maaltijden voor het personeel en de mogelijkheid om gratis te sporten via de Grote Markt Groep.

*Lees onder de afbeeldingen verder.

Financiële prikkel

Natuurlijk zijn er uitzonderingen benadrukken de ondernemers tijdens het gesprek, maar die zijn volgens Carrieri en Ravenstijn momenteel op één hand te tellen. Beide hebben ook jong personeel uit Spanje, Griekenland, Italië en Oekraïne in dienst om de flexpool te vullen. De verschillen in werkhouding zijn enorm, zeggen ze. “Ze zijn flexibel en dankbaar dat ze hier geld kunnen verdienen om een goed leven op te bouwen”, zegt Cassieri.

Voor Nederlandse jongeren lijkt die noodzaak er niet te zijn, meent Ravenstijn. “Ze voelen die financiële prikkel niet omdat ouders vaak hun studie betalen en ook de huur van een kamer in een studentenhuis. Ze melden ook rustig dat ze in de drukke kerstperiode op vakantie gaan en niet komen werken. Daar kun je wat van vinden en zeggen, maar ze gaan.” Hinloopen: “Werken in de horeca wordt helaas nog altijd gezien als bijbaantje voor studenten. Leuk zolang de studie duurt. Het zou zo mooi zijn als horeca echt een vak wordt, dat al op de middelbare school op het rooster staat met bijvoorbeeld een verplichte horecastage.”

*De tekst gaat onder de afbeelding verder.

Het brein van Gen Z werkt anders

Komen we terug bij de vraag: hoe flexibel moet je zijn als werkgever om jonge medewerkers vast te houden? “Heel flexibel, je moet zelfs uit je comfortzone stappen, en eerlijk én warm communiceren”, zegt neuropsycholoog Ilke Oner van Oner Academy. “Gen Z is zijn geboren in een wereld vol constante prikkels. Hun brein is gewend geraakt aan snelle informatieverwerking en korte aandachtsspannen.”

Feedback geven als werkgever, werkt dan ook anders, benadrukt ze. “Je moet communiceren op een manier die aansluit bij hoe het brein van jongeren werkt. Leer je team dat feedback niet hetzelfde is als kritiek, maar een vorm van samenwerking. En leer jezelf aan om feedback snel, eerlijk en zonder oordeel te geven. Deze jongeren voelen zich onveilig bij (harde) feedback en haken af bij top-down aansturing.”

Wie neem je aan?

Door autonomie binnen duidelijke grenzen te bieden, geef je ze een gevoel van vrijheid, stelt Oner. “Zeg bijvoorbeeld: Je mag je vakantiedagen grotendeels zelf kiezen, maar tijdens deze drie piekweken hebben we je absoluut nodig.” Verder moet je het werk dat ze doen, belangrijk maken. “Leg uit waarom juist die taak belangrijk is. Laat zien hoe hun werk bijdraagt aan het geheel: het team, de gasten, de sfeer. Mensen, zeker jongeren, presteren beter als ze het gevoel hebben dat hun werk ertoe doet. Vooral als zij zelf als belangrijk worden gezien. Stuur ze daarom ook niet naar huis als het rustig is, maar leer ze iets nieuws.”

Vrije tijd, persoonlijke ontwikkeling en verbondenheid vindt Gen Z vaak belangrijker dan geld. Tegelijkertijd waarschuwt Oner voor generaliseren: “Niet iedere jongere in deze generatie heeft dit ‘verwende’ gedrag. Kijk dan ook eens goed naar wie je aanneemt. Iemand die wél elke euro nodig heeft, of iemand met een migratieachtergrond die wél graag wil werken, zal een heel ander gedrag laten zien. En over vijf jaar nog bij je willen werken. Maar durf je dat? Echt, je zult zelf moeten omdenken en investeren in een diverser team. Alleen dan kun je straks Generatie A, die opgroeit met AI en ouders die op maat opvoeden, ook ‘de baas’.”