Bevoorraden horeca in stadscentra groeiend probleem: zijn er oplossingen?

“De horeca-logistiek is met zo’n 30% een van de grootste logistieke stromen in de stadscentra. Het beleveren van de horeca in de binnensteden is al een serieus probleem en dat wordt erger”, zegt logistiek-expert Walther Ploos van Amstel van de Hogeschool van Amsterdam. Als oorzaken noemt hij onder meer de opkomende autoluwe binnensteden, de bevolkingsgroei en de daarmee gepaard gaande mobiliteit in stadscentra.

“Maar het is vooral de strengere (Europese) klimaatregelgeving die de toeleveranciers van de horeca parten speelt”, geeft hij aan. “In het Klimaatakkoord van 2019 staat dat, om jaarlijks één megaton CO2 te besparen bij stadslogistiek, dertig tot veertig grotere steden vanaf 2025 over een zero-emissiezone in hun binnenstad moeten beschikken. En in 2030 mogen nieuwe bestel- en vrachtauto’s 35 en 30% minder uitstoten ten opzichte van 2019. Daar komt dan nog bij dat ondernemers vaker en meer online bestellen en verwachten dat goederen dezelfde dag nog, bijna gratis, worden geleverd.”

Kleine leveranciers geven meer overlast

Ploos van Amstel noemt Amsterdam als voorbeeld. “Ruim vierduizend horecaleveranciers leveren in de stad. 74% daarvan is binnen 25 kilometer van het centrum gevestigd. De meeste zijn klein en leveren weinig volume: minder dan twee leveringen. De grote(re) distributeurs leveren 80% en de grootste tien zelfs 58% van al het volume, wat neerkomt op tussen de zes en acht leveringen per rit.

Naar verhouding zorgen vooral de kleine leveranciers voor de meeste overlast. En die overlast neemt toe; steeds meer ondernemers spelen immers in op de groeiende vraag van hun gasten naar duurzame, biologische producten en die worden geleverd door lokale boeren en producenten. Daarnaast komen er steeds meer dark kitchens die aan restaurants leveren.” Volgens Ploos van Amstel speelt deze problematiek in elke grote Nederlandse stad.

Samenwerken is enige optie

Samenwerken met collega-ondernemers voor een bundeling van de vele zendingen is de beste oplossing, beseffen veel horecaondernemers inmiddels. Het geeft efficiencyvoordelen. Toch is dat niet eenvoudig: elke horecazaak heeft eigen wensen, eisen en eigenaardigheden. Je wilt je met je koffiemerk, lunchgerechten, speciaalbieren, tapas en diner immers onderscheiden.

Ploos van Amstel: “Gelukkig zitten de horecaleveranciers niet stil. Met bijvoorbeeld ‘sleutelleveringen’ (de chauffeur levert achter de deur als je er zelf niet bent) wordt al efficiënter bezorgd. Ook werken horecaleveranciers al vaak samen met gespecialiseerde dienstverleners die de ‘last mile’ in de stad voor meerdere leveranciers bundelen. Daardoor rijden er minder, maar vollere voertuigen de stad in.”

5.000 ritten in de ochtenduren

Een horecazaak heeft gemiddeld zes leveranciers voor ruim twaalf leveringen per week. “Dagelijks ontvangt de horeca in bijvoorbeeld Amsterdam ongeveer tienduizend leveringen met zo’n vijfduizend ritten. Dat gebeurt vooral in de ochtend: 72% van de leveringen worden tussen 07.00 en 13.00 uur uitgevoerd. De leveringen zijn echter klein: 73% past in een vrachtfiets en 90% in een bestelbus. Toch wordt 40% van de leveringen met vrachtwagens gedaan, 55% met een bestelbus en slechts 5% met een vrachtfiets.” 

Ploos van Amstel meent dat daar wellicht nog een wereld te winnen is. “Maar overstappen naar kleinere vervoersmiddelen is niet eenvoudig omdat 44% van de leveringen (vers en diepvries) geconditioneerd moeten worden vervoerd.”

Welke stappen zetten leveranciers?

De invoering van zero-emissiezones vanaf 2025 was voor HANOS, Bidfood en Sligro/Heineken aanleiding om stappen te zetten met elektrisch vervoer. Ploos van Amstel ziet ook al de inzet van licht elektrische voertuigen door groothandels en specialisten.

“Een bundeling van het volume via een platform en uitlevering via één partij leidt tot een reductie van het aantal vervoersbewegingen in de stad. Door de druk op een reductie van de logistieke kosten, beperkingen in het beleveren van stadscentra en de platformeconomie, kan ik me zo voorstellen dat in 2030 50% van de lokale en nationale leveranciers gebruikmaakt van een platform voor bundeling. Dat kan een digitaal platform zijn gekoppeld aan een stadshub of het distributienetwerk van een groothandel.”

Overheid en gemeenten in gesprek

De bevolking groeit en de horeca in de steden groeit mee. Dat leidt tot nog meer leveringen en stadscentra die dichtslibben omdat voetgangers, fietsers en bijvoorbeeld fat bikes ook ruimte opeisen. Volgens Ploos van Amstel moeten overheid en gemeenten regelmatig samen met de sector in gesprek over de groeiende problematiek.

“Een belangrijke vraag die zij zich moeten stellen is: voldoet het aantal distributiecentra nog waar vandaan horecaleveranciers samen, gebundeld dus, met elektrische voertuigen de stad ingaan? Of is er meer nodig? En hoeveel ruimte is er in de binnenstad nodig voor laden en lossen?”

Ploos van Amstel verwacht dat binnen niet al te lange tijd er vanuit de gemeente strikte regels komen voor de bevoorrading in de stadscentra. “Wie straks geen afspraken over de bevoorrading heeft gemaakt met mede-ondernemers in de straat, loopt het risico dat ambtenaren dat gaan bepalen ...”