Strengere controle op zzp’ers: wat betekent dit voor de horeca?

Reint van Rooij is general manager van de hotels Ibis in Utrecht en Mercure in Nijmegen. Afgelopen jaren was 10% tot 15% van zijn personeel zzp’er. “We werkten vooral in de keuken en bediening met zzp’ers. We moesten wel, want op vacatures voor vast personeel kwamen bijna geen reacties en veel vaste werknemers kozen afgelopen tijd voor een baan buiten de horeca. Het personeelstekort was groot.” Toch werkt Van Rooij sinds dit jaar nog nauwelijks met zzp’ers. “De risico’s zijn op dit moment te groot.”

Strengere controle

De hotelier doelt op de strengere controles die de Belastingdienst sinds 1 januari 2025 uitvoert op schijnzelfstandigheid. Als een zzp’er officieel als zelfstandige werkt, maar dezelfde werkzaamheden en verantwoordelijkheden heeft als een medewerker in loondienst, verplichte uren draait en/of geen eigen tarieven kan bepalen, ziet de Belastingdienst dit als een verkapt dienstverband en noemt dat schijnzelfstandigheid. In dat geval zouden de rechten en plichten van een zzp’er hetzelfde moeten zijn als van iemand in vaste dienst.

Jad Berad, commercieel directeur van Please, full HR-dienstverlener binnen het mkb, legt uit dat de wet waaronder schijnzelfstandigheid valt (wet DBA) niet nieuw is. “Deze is al sinds 2016 van kracht, maar de Belastingdienst kondigt nu pas strenge handhavingsmaatregelen aan.”

Ernstige consequenties

Die controles kunnen ernstige financiële en juridische consequenties hebben voor een horecaondernemer. De Belastingdienst gaat dus strenger handhaven, al legt de fiscus dit jaar nog geen boetes op. Houd er wel alvast rekening mee voor volgend jaar, waarschuwt Berad: “Bij vermeende schijnzelfstandigheid kunnen er boetes komen op het niet-afgedragen bedrag. Denk aan naheffingen voor niet-betaalde loonheffingen en sociale premies. En die boetes ontvang jij.” Minder bekend en een bepaling met verstrekkende gevolgen, is dat een zzp’er aanspraak kan maken op een arbeidsovereenkomst, zoals doorbetaling bij ziekte, vakantiegeld en ontslagbescherming.

Berad: “Een zzp’er is immers niet verplicht verzuim- en pensioenverzekerd. Als de zzp’er succesvol een arbeidsovereenkomst claimt dan vallen alle risico’s bij de werkgever.” In het ergste geval moet een ondernemer met terugwerkende kracht een zieke werknemer met een onbepaald tijdscontract uitbetalen, vervolgt Berad. “Dat risico na een claim van een zzp’er ligt op de loer en daar kun je als ondernemer tegenin gaan, maar je trekt aan het kortste eind. Dit kan voor jou een behoorlijke financiële aderlating betekenen, met wellicht een faillissement tot gevolg.”

*Tekst gaat verder onder de foto.

Duidelijkere regels

Van Rooij van Ibis en Mercure snapt dat regels nu eenmaal gecontroleerd moeten worden, maar pleit wel voor meer helderheid. Hij noemt wat voorbeelden: “Officieel mag een zzp’er niet de officiële bedrijfskleding aan en moet hij werken met zijn eigen materialen.” Volgens Van Rooij zijn dat soort regels in de horeca lastig haalbaar. “Dat een kok zijn eigen messen meeneemt, snap ik. Maar hoe zit het met pannen? Personeelskleding voor bediening? En mag de f&b-manager opdrachten geven aan een zzp’er of komt dan de zelfstandigheid in het gedrang? Er zou dus per branche gekeken moeten worden naar de regels voor zzp’ers.”

Ook Berad ziet dat het ingewikkeld is. Niet voor niets leidt de strengere controle op schijnzelfstandigheid tot brede discussies onder horecaondernemers, zzp’ers en experts. “Nederland heeft geen makkelijk ondernemersklimaat met al zijn wisselende wet- en regelgeving. Het is ingewikkeld, maar je moet anticiperen. Het kan je anders duur komen te staan.”

‘Het loopt niet zo’n vaart’

Daarom is het volgens Berad niet onverstandig om de zzp-opdrachten nog eens goed te bekijken. “Ondernemers en intermediairs komen zichzelf tegen als ze zich nu pas in het onderwerp gaan verdiepen.” Veel ondernemers zijn hierin laks, vindt hij. “Ze denken dat het allemaal niet zo’n vaart loopt met de controles van de Belastingdienst. Of denken: ideaal die zzp’ers, scheelt me een hoop administratie en tijd. Ik neem die boete wel op de koop toe.” Uitingen die experts larderen met allerhande adviezen. Berad begrijpt het wel: “Er valt iets voor die onverschilligheid te zeggen, want ondanks dat de wet er al sinds 2016 is, komen er nu pas controles. Schijnbaar moet het eigen falen worden rechtgezet en de horeca is een van de sectoren die flink onder de loep komt te liggen.”

Meer sollicitaties

Tot slot nog een positieve noot. Hotelier Van Rooij ziet namelijk ook gunstige ontwikkelingen van de strengere controles. “Steeds meer ondernemers werken niet meer met zzp’ers, waardoor het aantal klussen terugloopt. Veel zzp’ers besluiten daardoor toch een vaste baan te zoeken.” Hij ziet dat er sinds begin dit jaar weer meer reacties komen op vacatures voor een vaste aanstelling. “Daarnaast hebben we een paar voormalig zzp’ers gevraagd in vaste dienst te komen. Het antwoord was positief, daar hoefden ze gelukkig niet lang over na te denken.”