Groot tekort aan afwassers: hoe krijg je jongeren de spoelkeuken in?

Standaard heeft ondernemer Jackie van de Merwe een vacature openstaan voor een afwasser. “We hebben er nu vier in dienst, allemaal scholieren. In een poule van twintig man kan er altijd wel iemand invallen. Maar als er bij ons een afwasser ziek is, of op vakantie, dan moeten we zelf aan de bak. Op zich geen punt, we zetten gewoon onze schouders eronder. Maar na een lange werkdag gaan we liever naar huis dan dat we tot een uur ’s nachts in de spoelkeuken staan.” Samen met haar man Ron runt Van de Merwe in Dordrecht het intieme restaurant La Bohème. Via de huidige afwassers probeert het stel nieuwe afwassers aan te trekken. “Zij komen met betrouwbare mensen en kunnen zelf het beste hun ervaringen overbrengen.”

Groot verloop

La Bohème is niet de enige zaak die kampt met een tekort aan afwassers. Volgens Shams Lemesa van Afwassers Netwerk, een uitzendbureau voor afwassers en ander horecapersoneel, is de vraag de laatste jaren flink gegroeid: “In de horeca is altijd al wel behoefte geweest aan afwassers, want het verloop onder deze groep is steevast groot. Maar sinds het eind van de pandemie loopt het hier storm. Met name onder grote hotelketens en seizoenszaken, zoals strandtenten.” Vroegen die een paar jaar geleden nog maximaal twee keer per week om een afwasser; anno nu bellen ze vrijwel dagelijks. Soms zelfs voor meerdere krachten.”

Variatie

Het goede nieuws voor horecaondernemers is dat de jonge generatie massaal wil werken – 77% van de jongeren tussen 15 en 25 jaar heeft een bijbaan, volgens cijfers van het CBS. Dat is 10% meer dan tien jaar geleden. Wat verklaart dan het grote tekort en verloop onder afwassers? Van de Merwe heeft wel een idee: “Het is niet het populairste baantje in de horeca. Hard werken, veel sjouwen, en vaak sta je in een ongezellig hok en heb je weinig aanspraak.”

Uitzondering op deze regel is Delano Remkes. Al bijna tien jaar werkt hij als afwasser bij de Utrechtse zaak Balijepark, een culinaire hotspot in een historische boerderij midden in de Utrechtse nieuwbouwwijk Leidsche Rijn. Het gevoel onderdeel te zijn van het team vindt hij het leukst aan de job van afwasser. Maar eerlijk: dat hij zo lang bij de zaak blijft hangen, heeft óók te maken met het feit dat hij meer doet dan alleen afwassen. Hij vertelt: “Ik heb enorm veel geleerd in die jaren. Hard werken, omgaan met collega’s, maar ook hoe je groenten brunoise snijdt en coquilles bereidt.”

Zijn leidinggevende Julien van Stokkem, chef en eigenaar van Balijepark, vult aan: “De afwasser is één van de belangrijkste posities in ons team – dat geldt zeker voor Delano. Hij kan altijd bijspringen op plekken waar de nood hoog is: buiten de vieze borden ophalen aardappelen schillen of iets uit de koeling pakken voor de keukenbrigade. Als het erin zit, dan geven we onze afwassers altijd de kans om hun werkzaamheden uit te breiden.”

*Tekst gaat verder onder de foto's van Balijepark (links) en Delano (rechts).

Opstapje

Die variatie in taken is belangrijk voor de doelgroep, ziet Joeri van den Bergh. Hij doet al jaren onderzoek naar de wensen van jonge generaties. “De jongeren van nu willen plezier hebben in hun bijbaan. Afwisseling is voor hen essentieel. Ook qua werkuren leggen ze zich liever niet te veel vast. Ze zijn scherp op hun work-lifebalance en zoeken flexibiliteit. Gen Z – de leeftijd van 15 tot 27 jaar – wordt niet voor niks ook wel Gen Flex genoemd.”

Ook ervaring opdoen in een team en de kans om sociale vaardigheden te ontwikkelen spelen mee bij de keuze voor een bijbaan. Hetzelfde geldt voor perspectief op een andere rol en andere werkzaamheden. Van den Bergh verwijst naar de campagne van Heineken en het platform mijnhorecabaan.nl uit 2022. Daar werd een (bij)baan in de horeca gepresenteerd als deur naar een baan bij de biergigant.

“Een job in de horeca, met alle sociale aspecten die daarbij komen kijken, óók bij de baan van afwasser, kan een mooi opstapje zijn naar een corporate omgeving.” Verder is er volgens Van den Bergh, behalve natuurlijk geld verdienen (zie kader), nog een drijfveer voor jongeren om te werken: “Impact maken. Betekenisvol werk heeft een pre bij deze generatie.”

Imago opkrikken

Een baan in de afwas kán een aantal punten van bovengenoemd wensenlijstje afvinken. Maar dan moet er nog wel wat werk verzet worden, vooral qua beeldvorming. Van den Bergh geeft een paar tips: “Maak de link met het succes van je zaak en de totale beleving van gasten. Zo krik je het imago van een baan in de afwas op en maak je de impact van het werk duidelijk. Presenteer een baan in de spoelkeuken als startjob en stippel een ontwikkelingspad uit. Communiceer ook de skills die je leert in deze baan. En maak het werk financieel aantrekkelijk, met bijvoorbeeld extra toeslag in de weekenden en avonduren.”

Instagram en vooral TikTok zijn dé platforms om deze pluspunten voor het voetlicht te brengen en nieuwe afwassers te werven. Van den Bergh: “Wijs bijvoorbeeld ambassadeurs uit de spoelkeuken aan, die via content op sociale media positieve ervaringsverhalen posten. Zorg ook dat je het aanmeldproces voor nieuwe afwasmedewerkers via deze platforms laat lopen en simpel houdt.”

Ondernemer Van Stokkem (Balijepark) heeft gelukkig zijn afwassersbestand op orde. Hoewel; trouwe afwasser Remkes houdt het binnenkort voor gezien. “Ik ben afgestudeerd en ga op zoek naar een baan die past bij mijn studierichting. Ergens wel jammer, want het afwassen bevalt me nog steeds goed!”